Sound stąd – mapy dźwiękowe miasta

Pejzaż dźwiękowy miasta ulega przeobrażeniu ze względu na dynamiczne zmiany Warszawy zarówno urbanistyczne, społeczne jak i demograficzne. Transformacja audiosfery przebiega równolegle z przemianami kulturowymi i społecznymi. Często omijane zjawiska foniczne stanowią bardzo ważny element życia codziennego, którego zrozumienie w znaczący sposób wpływa na poznanie kultury oraz korelacji kultura-natura w miejscu zamieszkania.

Głównym celem projektu jest zachowanie i opis pejzażu dźwiękowego Bielan, przede wszystkim Osiedla Wólka Węglowa oraz okolic Kampinoskiego Parku Narodowego.

Spacery dźwiękowe są praktyką zapoznawania się z przestrzenią za pomocą słuchu. Uczestnicy uczą się różnych technik uważnego słuchania, wykonują w trakcie spaceru ćwiczenia “czyszczenia uszu” w duchu praktyk R. Murraya Schafera.

Do projektu zaprosiliśmy czterech artystów dźwiękowych: Izę Smelczyńską, Edytę Jarząb, Mateusza Wysockiego i Krzysztofa Marciniaka.

Tematem warsztatów była pamięć dźwiękowa. Podczas warsztatów zastanawialiśmy  się, jak o przeszłości można opowiadać z perspektywy ucha

• Warsztaty z Izą Smelczyńską: Tematem warsztatów była pamięć dźwiękowa. Podczas warsztatów zastanawialiśmy  się, jak o przeszłości można opowiadać z perspektywy ucha

• Warsztaty z Edytą Jarząb: Podczas warsztatów wnikaliśmy uchem tuż przy ziemi, w krajobraz dźwiękowy niewidzialnego, ale równie ruchliwego miasta. Szukaliśmy  narzędzi do słuchania podziemi i języka do opisu naszych znalezisk.

• Warsztaty z  Mateuszem Wysockim: Uczestnicy zostali wprowadzeni w dziedzinę nagrań terenowych, poznają fragmentów nagrań, które uznaje się za istotne w rozwoju dziedziny. Rozmawialiśmy o rewolucji, jaka dokonała się w słuchaniu, o tym jak środek ciężkości przeniósł się z nagrań realizowanych w studiu na nagrania “zewnętrzne”.

Ze względu na zmianę odbiorców warsztatów dźwiękowych nastąpiła również modyfikacja działań związanych z samymi warsztatami.

Po przeprowadzeniu analizy odbiorców spacerów dźwiękowych, i  dynamiki zachowań  odbiorców, postanowiliśmy do projektu włączyć dzieci ze Szkoły Filialnej nr 273 im. Zygmunta Sokołowskiego w Warszawie.

Po konsultacjach z nauczycielkami/wychowawczyniami, dyrekcją szkoły oraz artystami zaproszenie do udziału w warsztatach skierowaliśmy do uczniów klasy pierwszej oraz uczniów dwóch klas trzecich. Zaprojektowane działania odpowiadały zarówno celowi głównemu projektu, jak i celom szczegółowym. Były również dostosowane do wieku i percepcji uczniów. Najważniejszym celem było wspieranie i pobudzanie procesu twórczego wśród dzieci.

Warsztaty dla klasy pierwszej opierały się głównie na działaniach angażujących uczniów w tworzenie i pobudzanie kreatywności. Podczas wycieczek do Kampinoskiego Parku Narodowego oraz przestrzeni wokół szkoły, uczniowie zastanawiali się co słyszą pod ziemią i w trawie, w zaroślach i w liściach pod drzewami.Próbowali przechwycić uchem kierunek ruchu zwierząt, ludzi i maszyn. Poszukiwali narzędzi do słuchania i odpowiednich słów do opisu dźwiękowych znalezisk. Za ich pomocą stworzyli leśną orkiestrę.

Dodatkowo (podczas każdego spotkania) postępowały prace nad słuchowiskiem, które wspólnie stworzyli uczniowie i artyści. Słuchowisko „LAS ZABAW” można odsłuchać na FB szkoły.

W klasach trzecich artyści  wprowadzali również teorię. Należy jednak podkreślić, że praktyka zawsze była główną częścią wszystkich warsztatów. Uczniowie aktywnie uczestniczyli w nagraniach terenowych. Najciekawszym rezultatem warsztatów było stworzenie przez uczniów ich autorskiego radia. W chwili obecnej audycje są opracowywane przez instruktorkę/artystkę.I tak jak słuchowisko klasy pierwszej zostaną zamieszczone w mediach społecznościowych

W projekcie brali udział następujący artyści:

Krzysztof Marciniak jest warszawskim muzykologiem, krytykiem, ekologiem akustycznym, kuratorem rezydencji dźwiękowych i redaktorem magazynu o muzyce współczesnej „Glissando”, absolwentem Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (lic. 2011, mgr 2017 r.). Od 2011 roku jego działalność naukowa i publicystyczna skierowana jest na badanie pogranicza muzyki i środowiska dźwiękowego. Jako krytyk muzyczny piszący dla renomowanych czasopism takich jak „Dwutygodnik”, „Ruch Muzyczny” i „Glissando” relacjonował najważniejsze festiwale nowej muzyki w Europie Środkowej. Jednocześnie jest jednym z najaktywniejszych w Polsce popularyzatorów myśli ekologicznej w muzyce i dźwięku, opublikował na ten temat kilkadziesiąt artykułów od recenzowanych czasopism naukowych takich jak „Muzyka” po popularne pisma kulturalne pokroju „Znaku” czy „Kultury Liberalnej”, uczestniczył w publikacjach zbiorowych. Środowisko dźwiękowe było tematem kilku redagowanych przez niego wydawnictw m.in. tematycznego numeru magazynu „Glissando” i serii dwóch książek o dźwięku wydanych przez CSW Zamek Ujazdowski. Oprócz działalności pisarskiej prowadzi warsztaty świadomego słuchania i spacery dźwiękowe na zamówienie m.in. NINA, NIFC i CSW Zamek Ujazdowski.

Izabela Smelczyńska – muzykolożka, improwizatorka, autorka tekstów o muzyce. Wykonuje eksperymentalną elektronikę solo i w duecie Euphonia Pseudolarix. Grała m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, Sanatorium Dźwięku, Survival, Musica Privata. Autorka muzyki do słuchowisk, spektakli teatralnych i animacji. Związana z Radiem Kapitał, „Ruchem Muzycznym”, „Glissandem”, „Przekrojem” i Dwutygodnikiem.

Edyta Jarząb praktykuje „głebokie słuchanie” jako punkt wyjścia dla dźwiękowego aktywizmu. Tworzy audiosferę min. w teatrze tańca, za pomocą głosu, fal radiowych, field recordingu i elektroniki.  Współtworzy społecznościowe Radio Kapitał w Warszawie i jest autorką poetyckich słuchowisk i interwencji dźwiękowych w przestrzeni miejskiej. Organizuje rozgrzewki przed demonstracjami ulicznymi i spacery poświęcone ekologii akustycznej, min.: na Zakolu Wawerskim. Razem z artystką dźwiękową FOQL rozwija improwizowany elektroakustyczny live act Mother Earth’s Doom Vibes, m.in.: podczas rezydencji w Biurze Dźwięku w Katowicach czy festiwalu Unsound w Krakowie. Swoje prace oparte na improwizacji prezentowała m.in.: podczas 7. festiwalu Canti Spazializatti, Warszawskiego Sanatorium Dźwięku, Aerosol Lab w Berlinie czy wystawy „Organica. Zapisy Mechaniczne” w Muzeum Sztuki w Łodzi. Jest wielokrotną rezydentką eksperymentalnego studia WORM w Rotterdamie i stałą współpracowniczką interdyscyplinarnej platformy Q-O2 w Brukseli.

Mateusz Wysocki – muzyk, w ramach różnych projektów współpracował z niezliczoną liczbą wydawnictw, zarówno polskich jak i zagranicznych. Razem z Lechem Nienartowiczem prowadzi mikrolabel Pawlacz Perski, w ramach którego wydaje na kasetach polską muzykę eksperymentalną. Działa na polu elektroniki, elektro-akustyki, field-recordingu, hip hopu, dubu, techno, instalacji dźwiękowej. Poza muzyką Mateusz Wysocki zajmuje się pisaniem książek dla dzieci (“Skrytki”, wyd. Ładne Halo; “Las Zabaw”, wyd. Czerwony Konik), stawianiem pieców i robieniem remontów w domach przyjaciół.